ردیابی و تعیین خصوصیات عناصر(dsrna) double-stranded rna در جدایه هایrhizoctonia solani آلوده کننده سیب زمینی

قارچ rhizoctonia solani یک بیمارگر گیاهی خاکزاد و همه جازی با دامنه میزبانی وسیع بوده که سالانه خسارات زیادی به محصولات زراعی، درختان مثمر و غیرمثمر، گیاهان مرتعی و زینتی وارد می کند. اسکلروت های سیاه روی سطح غده و زخم های نکروتیک فرورفته روی ریشه، ساقه و اجزای زیرزمینی سیب زمینی ، معمولترین علائم بیماری شانکر ریشه ناشی از رایزکتونیا می باشد. این بیماری در تولید بذر گواهی شده سیب زمینی اهمیت فراوان داشته و علاوه بر خسارت کمی، از نظر کیفی نیز محصول را تحت تأثیر قرار داده و ارزش بازارپسندی آن را کاهش می دهد. یکی از مهمترین روش های کنترل این قارچ که امروزه مورد توجه قرار گرفته است، استفاده از جدایه های کم آزار حاوی ویروس می باشد. مایکوویروس ها یا ویروس های قارچی ویروس هایی هستند که قادر به تکثیر در سلول های قارچی بوده و تاکنون در بیش از 100 گونه از قارچ های متعلق به گروههای تاکسونومیکی مختلف گزارش شده اند. اکثر این ویروس ها دارای ژنوم dsrna بوده، معمولاً در میزبان های قارچی به صورت نهفته وجود دارند و باعث ایجاد تغییر در خصوصیات مورفولوژیکی، بیوشیمیایی و بیماری زایی آنها می گردند. هدف اصلی تحقیق حاضر ردیابی dsrna در جدایه های r. solani آلوده کننده سیب زمینی وبررسی تاثیرآن در مورفولوژی و بیماری زایی این قارچ می باشد. بدین منظور در سال های 1386 و 1387 در چندین نوبت از مزارع سیب زمینی آلوده به رایزوکتونیا در استان اصفهان، نمونه برداری انجام شد و در نهایت 55 جدایه این قارچ جداسازی، شناسایی و گروه های آناستوموزی آنها نیز مشخص گردید. از جدایه های مذکور با استفاده از ستون سلولزی، استخراج dsrna انجام شد و پس از تیمار با dnasei، rnasea و s1nuclease، قطعات dsrna با اندازه های حدود 8/0و سه کیلوباز به ترتیب در جدایه هایe1-10 و e1-12 متعلق به دشت آزادگان و چهار قطعه با اندازه های حدود 8/0 2/1، 3 و 22 کیلوباز در جدایه e4-3و دو قطعه با اندازه های حدود 7/0 و یک کیلوباز در جدایه e3-4، هر دو متعلق به سپید دشت، تشخیص داده شد. قطعه موجود در جدایه ٍe1-10 پس از خالص سازی از ژل، با استفاده از random pcr و به کمک آغازگرهای k1 و k2 تکثیر و باندهای حاصل همسانه سازی و توالی یابی گردید. مقایسه توالی این جدایه با توالی های موجود در genbank با استفاده از ابزار جستجوی blast پایگاه اطلاعاتی ncbi، شباهتی بین این توالی ها نشان نداد. نتایج حاصل از همردیف سازی دوتایی توالی این قطعه با توالی چندین dsrna موجود در genbank و مقایسه آن با همردیف سازی دوتایی این توالی ها با یکدیگر نشان داد که قطعه فوق می تواند منشا ویروسی داشته باشد. در نهایت به منظور بررسی اثر dsrna بر مشخصات ظاهری پرگنه، رشد میسلیومی و بیماری زاییr. solani، تعدادی از جدایه های فاقد dsrna با جدایه های دارای dsrna مقایسه شدند. این جدایه ها از نظر مشخصات ظاهری پرگنه تفاوت قابل ملاحظه ای با یکدیگر نداشتند اما تجزیه و تحلیل آماری با استفاده از نرم افزار sas نشان داد که جدایه e1-10 از لحاظ رشد میسلیومی و بیماری زایی تفاوت معنی داری با جدایه های فاقد dsrna داشته و کاهش قابل ملاحظه ای نیز در رشد میسلیومی و بیماری زایی نشان می دهد. این نتایج به همراه نتایج حاصل از توالی یابی، امکان وجود dsrna ویروسی را در جدایه e1-10 با گروه آناستوموزی سه از منطقه دشت آزادگان اصفهان، تایید می نماید.